Bij relatieverslaving zit je vast in een liefdesrelatie of je voelt je heel sterk verbonden met je ex, waarvan je rationeel weet dat die partner ongezond en slecht voor je is, maar waarvan je emotioneel niet los kunt komen. Je blijft geloven in de romantische illusie.
De pijnlijke gevoelens die de relatie ook oproept, praat je weg in je hoofd met zinnetjes als “in iedere relatie zijn er toch problemen” of “als ik nou… dan komt het goed of als hij nou iets meer… komt het wel goed”. Je hoopt dat de ander verandert. Je denkt dat dit gaat lukken als jij maar beter je best doet of de ander maar verandert. Dit veranderen en de relatie zijn een obsessie voor je geworden.

Soms wordt je tijdelijk beloond en krijg je even waar je zo naar verlangt. Liefde, aandacht, nabijheid, sex. Dat moedigt je aan om door te gaan met de relatie. Maar je krijgt emotioneel nooit helemaal, waar je echt naar verlangt. Maar net genoeg om door te gaan met de relatie. Ondanks alle inspanningen om de relatie te verbeteren, blijft de emotionele afstand een probleem. Deze afwisseling van afstand en beloning is voorwaarde voor het voeden van de obsessie en het ontwikkelen en in stand houden van de verslaving.

Highs en lows

De hoge pieken die je ervaart als je even krijgt waar je zo naar verlangt, gaan fysiek gepaard met veel adrenaline. Dat ervaar je als “passie”. Daarna volgen diepe dalen met verdriet, teleurstelling, eenzaamheid. Die highs en lows die je ervaart zijn te vergelijken met het nemen van drugs, waarbij je je eerst geweldig voelt (high) en daarna een diepe dip krijgt (low). Je wil steeds meer van het “liefdesdrug” en uiteindelijk worden de highs steeds korter en de lows langer en intenser.
De aandacht gaat steeds meer uit naar jouw relatie. Je verwaarloost vrienden, werk, hobby ’s en je wereldje wordt steeds kleiner, evenals jouw eigenwaarde en zelfvertrouwen.

 

Voorbeelden van ongezonde relatiepatronen

Niet bereikbaar of gebonden
Vallen voor iemand die jou emotioneel niet kan geven waar jij behoefte aan hebt of die letterlijk moeilijk bereikbaar is en op afstand blijft. Zoals bijvoorbeeld vallen op iemand die gebonden is (getrouwd) of ver weg woont waardoor er steeds een letterlijke afstand blijft bestaan in de relatie.

Steeds conflicten en strijd
Als er steeds conflicten zijn en veel strijd waarbij mensen elkaar beschuldigen, is er sprake van een ongezonde relaties. In een gezonde relatie is er ook wel eens een conflict of meningsverschil maar het is belangrijk dat je naar je eigen aandeel kunt kijken en dit met respect met elkaar kunt bespreken.

Ex niet los kunnen laten
Is de relatie beëindigd en lukt het niet door te gaan met je eigen leven. Blijft die 
ander een obsessie voor je en kun je hem of haar niet loslaten. En wil je wel open
staan voor een andere (wel echt beschikbare) partner maar lukt dat niet? Dan heb
je waarschijnlijk hulp nodig daarbij.

Angst
Als er veel angst is, er ook sprake van een ongezonde relatie. Zo kun je bang zijn om de verkeerde dingen te zeggen of iets verkeerd te doen, om niet goed genoeg te zijn, om verlaten te worden, of de ander te verliezen of om alleen te zijn… In een gezonde relatie moet je je veilig genoeg voelen zodat je alles kunt zeggen wat je denkt en voelt zonder dat je bang hoeft zijn dat de ander boos wordt, je veroordeelt of je verlaat.

Meerdere peilers van geluk
Het is gezond dat je eigen bezigheden hebt en meerdere peilers waarop jouw geluk rust. Het is niet gezond als je alles samen doet en alleen tijd samen doorbrengt.

Controle en manipulatie
Als iemand je steeds controleert of jij hebt die behoefte, en je vertrouwt de ander niet en bent vaak jaloers en bezitterig dan heb je geen gezonde relatie. En is het belangrijk dat je een meer eigenwaarde en een basis van vertrouwen in jezelf kweekt. En zonder basis van vertrouwen is een stabiele, duurzame relatie niet mogelijk.

Je hebt de ander niet nodig voor jouw geluk
Ieder mens vindt het fijn als er van hem/haar gehouden wordt maar het niet gezond als je de ander nodig hebt om je gelukkig te voelen. Er moet een gezonde basis in jezelf en jouw leven zijn. Anders krijg je een ongezonde, afhankelijke relatie.

Jezelf verliezen
Je bent niet meer de persoon die je vroeger was en je doet niet meer de dingen die je deed, omdat je helemaal op je partner gericht bent. Je hebt geen eigen hobby’s, interesses en vrienden meer. In plaats daarvan ben je altijd bij de ander en doe je de dingen die hij of zij graag wil. Het kan ook zo zijn dat je op een gegeven moment niet meer weet wat jij voelt, je voelt alleen nog wat de ander voelt en past je gedrag daar op aan. Dat is niet gezond.

Drama en “gedoe”
ALs er zelden rust en balans is in jouw relatie en vaak drama en “gedoe” is dit een teken
dat je relatie niet gezond is. Of het nu door jou of door de ander wordt veroorzaakt doet 
er niet toe. Als er heel vaak drama is, zit je geest en lichaam constant in een stress-situatie en dit is erg ongezond voor je fysieke en emotionele welzijn.

Helpen
De ander steeds helpen, therapeutiseren en adviseren is geen gezond relatiepatroon.

Ongelijkwaardigheid
Wanneer je het gevoel hebt dat jij te veel voor de ander zorgt of de ander voor jou, is er sprake van ongelijkwaardigheid. Of jij voelt je vaak de mindere of juist de meerdere.
Dat zijn tekenen van ongelijkwaardigheid.

Overige kenmerken van relatieverslaving

Relatieverslaving kent vele verschillende uitingsvormen en patronen.
Hieronder vind je er een aantal.

-Een relatie proberen op te bouwen met iemand van wie je weet dat hij/zij niet aan je emotionele behoeften voldoet.
-Verliefd (willen) worden om een mislukte relatie te vergeten.
-De pijn van een mislukte relatie proberen te sussen met een volgende relatie.
-Een patroon van mislukte relaties proberen op te lossen door ongebonden relaties of een vrij sexleven.
-Een partner kiezen van wie je het gevoel hebt dat hij/zij jou nodig heeft, die jouw hulp goed kan gebruiken.
-Van iemand houden omdat hij/zij een hoop narigheid heeft meegemaakt, of een moeilijke jeugd heeft gehad.
-Denken dat je iemand door wat jij hem/haar te bieden hebt tot een waardevoller of beter persoon kunt maken.
-Liever een opwindende relatie hebben dan een evenwichtig en bevredigend leven.
-Innerlijke onrust proberen op te lossen met afleiding, situaties met veel spanning en opwinding, hard werken, ‘lol maken’, sporten, televisie kijken, sex, eten, roken, alcohol, drugs, kalmerende middelen, jezelf strenge discipline of een dieet opleggen.
-Denken dat je te kort schiet als je je partner niet kunt geven wat hij/zij nodig heeft.
-Denken dat het door jou komt als je partner zich niet gelukkig voelt, depressief of chagrijnig is enz.
-Meer aan je partner geven dan je van hem/haar krijgt.
-Denken dat je partner wel zal veranderen als je hem/haar maar genoeg helpt, door veel liefde, aandacht enz. te geven.
-Bij activiteiten waar je aan mee doet, televisieprogramma’s die je ziet, boeken of artikelen die je leest, vaak denken: dit zou iets voor hem/haar zijn; hiermee zou hij/zij meer inzicht krijgen in zijn/haar problemen.
-Verwachten dat je partner net zulke ideeën heeft over een relatie als jij en eisen dat hij/zij zal veranderen.
-Niet kunnen zien, aanvaarden dat de relatie is zoals die is.
-Je partner niet kunnen zien, accepteren zoals hij/zij is.
-Een sterke behoefte dat de ander de dingen net zo ziet en voelt als jij.
-Ervan uit gaan dat de ander denkt en zich gedraagt volgens jouw normen.
-Verwachten dat je partner weet wat jou bezig houdt, hoe het met je gaat, wat jij voelt, wat je behoeften zijn, en uit zichzelf jouw wensen, behoeften zal vervullen.
-Verwachten dat je partner je kan geven wat je nodig hebt.
-Denken dat een ander je gelukkig kan maken.
-Denken dat een ander je gevoel van eenzaamheid kan wegnemen.
-Een relatie hebben waarin aldoor dingen gebeuren waardoor je uit je evenwicht raakt.
-Bevrediging van je behoeften zoeken in een relatie met iemand die je dit niet kan geven.
-Malen, piekeren, nadenken over manieren waarmee je je relatie zou kunnen verbeteren.
-Een onbevredigende, ongezonde relatie niet los kunnen laten.
-Denken dat je van je problemen af bent als een einde maakt aan de relatie.
-Mensen aardig vinden omdat ze aandacht aan je besteden.
-Je schamen voor je zwakheden, jezelf op je kop geven voor je tekortkomingen of fouten.
-Jezelf achtervolgen met kritiek over dingen die je fout hebt gedaan, of dingen die je van jezelf had moeten doen en niet hebt gedaan.
-Vaak over je grenzen heen (laten) gaan.
-Niet weten waar je grenzen liggen, of überhaupt niet weten wat dat is.
-Het gevoel geen greep te hebben op je eigen leven; dingen ‘overkomen’ je.
-De neiging hebben de situatie om je heen te ordenen, structureren, organiseren, en denken dat de andere betrokkenen dat zullen waarderen en/of toejuichen.
-Geen ruimte voelen binnen jezelf om de wensen van jou en die van anderen te combineren. Het is óf óf.
-Een sterke behoefte aan controle, structuur, vaste afspraken; de dingen niet kunnen laten gaan zoals ze gaan.
-Tot het uiterste doorgaan met proberen zelf je problemen op te lossen.

Ontstaan relatieverslaving

De manier waarop jij als baby en kind hebt geleerd je te hechten en  om gaan met jouw eigen gevoelens en behoeftes is bepalend voor de relaties die je aan gaat.
Als je niet geleerd hebt om je veilig te hechten en hoe je onvoorwaardelijk van jezelf
kunt houden, is de kans groot dat je partners aantrekt die jou op dezelfde manier
behandelen als jouw ouders of verzorgers deden. En kan het zijn dat je terecht komt
in een “ongezonde liefdesdans”. Deze partners voelen als magneten en dergelijke
relaties zijn doorgaans erg opwindend en passioneel.

Als je de achterliggende mechanismen en triggers begrijpt, doorziet en doorleeft, kun je leren er op een andere manier mee om te gaan. Je kunt het contact met de ander dan juist gebruiken om in contact te komen met je eigen gevoelens en traumatische ervaringen uit het verleden en deze alsnog verwerken. Als onze partner ook iemand is die hiervoor openstaat, dit mechanisme begrijpt en er ook mee aan de slag wil, kun je daar samen aan werken en de relatie verdiepen (waarachtige intimiteit creëren). Maar ook in je eentje, dus zonder partner, kun je leren dit mechanisme op een effectieve manier te gebruiken om in contact te komen met jouw verleden en oude pijn te verwerken.

Hulp

Wanneer jij je herkent in veel van deze kenmerken, dan is het goed om te erkennen
dat je een serieus probleem hebt en is het aan te raden hulp te zoeken bij een
hulpverlener die gespecialiseerd is in dit thema. De reguliere hulpverlening heeft
te weinig kennis met de onderliggende thematiek en komt niet echt tot de kern van
het probleem. Maak hier een afspraak voor een gratis en vrijblijvende kennismaking van een half uur.