De gevolgen van een disfunctioneel gezin
Als je ouders niet in staat waren een emotionele band met jou op te bouwen en/of jij je niet echt veilig hebt kunnen voelen (of dit was langere tijd het geval) in het gezin waarin je opgroeide heeft dit meestal grote gevolgen voor jouw latere leven. Vaak heeft het als volwassene invloed op de manier waarop jij je hecht aan anderen, op de manier waarop je innerlijk om gaat met jezelf, jouw eigenwaarde en zelfvertrouwen. Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor je die veiligheid niet hebt kunnen ervaren.
Voorbeelden van een disfunctioneel gezin
Disfunctionele gezinnen zijn er in vele soorten en variaties. Ze hebben allemaal één effect gemeen op de kinderen die er in opgroeien. Dat is dat de kinderen allemaal in meer of mindere mate beschadigd zijn in hun gevoelsleven en hun vermogen om gezonde relaties aan te gaan.
Kon er in het gezin waar jij uit komt over alles gesproken worden? Of waren bepaalde onderwerpen taboe? Werd er openlijk gesproken over gevoelens of werd er op een subtiele manier kenbaar gemaakt dat daar geen ruimte voor was. Bijvoorbeeld door snel te veranderen van onderwerp. Of door het veroordelen van gevoelens en dit af doen als “gezeur” of “moeilijk doen”? Het kan ook zijn dat dit nooit openlijk werd uitgesproken maar dat je dit wel voelde.
In disfunctionele gezinnen worden belangrijke aspecten van de realiteit ontkend.
Andere voorbeelden van disfunctionele gezinssituaties;
• Het kind wat zich opwerpt als verbinder tussen de ouders en/of de bewaker van de “vrede” en de goede sfeer.
• Als er emotioneel geleund wordt op het kind en de ouder(s) niet voor zichzelf kunnen zorgen in emotioneel of praktisch opzicht.
• Bij verslaving van een van de ouders of een ander gezinslid.
• Een probleem-zus of broer waar alle aandacht naar uit ging, waardoor er geen aandacht en ruimte meer was voor de andere kinderen (vaak komt hier sterk aanpassingsgedrag of juist recalcitrant gedrag uit voort).
• Een gezinslid die last heeft van dwangmatig gedrag, zoals dwangmatig eten, werken, schoonmaken, spelen, gokken, geld uitgeven, diëten, sporten.
• Bij fysieke of geestelijke mishandeling, pesten of de dreiging daarvan.
• Ongepast seksueel gedrag of ongewenste en ongepaste toespelingen.
• Als je als kind te veel verantwoordelijkheden moest dragen en niet echt kind kon zijn.
• Voortdurende ruzies en spanningen in het gezin.
• Langdurige periodes waarin ouders zwijgen tegen elkaar (om te “straffen”) en/of het kind.
Kenmerkend voor een disfunctioneel gezin is het onvermogen om fundamentele problemen te bespreken en op te lossen.
De gevolgen van een disfunctioneel gezin
De gevolgen van opgroeien in een disfunctioneel kunnen ernstig zijn. Je leert namelijk als kind niet te vertrouwen op je eigen gevoelens en behoeftes omdat er geen ruimte was voor jouw gevoelens en behoeftes en je daar niet mee bezig kon zijn. Bovendien leerde je jezelf als kind onbewust patronen aan om te overleven en waarmee je de liefde, aandacht en bevestiging kon krijgen die je nodig had, of hoopte te krijgen.
Voorbeelden van overlevingspatronen zijn o.a.;
-Erg aanpassen en pleasen.
-Gevoelens wegcijferen of weg stoppen.
-Perfectionisme en faalangst.
-Over je eigen grenzen (laten) gaan om de ander tegemoet te komen.
-Veel nadenken en in je hoofd dingen willen oplossen en controle houden.
-Jaloezie, onzekerheid, jezelf vergelijken met anderen en veel twijfelen.
-Uit de weg gaan van confrontaties en conflicten (ook op je werk).
-Onvoldoende eigen behoeftes erkennen en op voorgrond zetten.
-Naar de buitenwereld een ander gezicht laten zien dan hoe jij je werkelijk voelt.
-Heel erg je best doen en altijd de beste willen zijn (jezelf nooit goed genoeg voelen).
Dit aanpassingsgedrag wordt ook codependency genoemd.
Overleven in plaats van leven
Deze overlevingsmechanismen zorgen ervoor dat je het gevoel hebt dat je geleefd wordt, van alles moet (van jezelf) het leven voelt en valt zwaar. Vitale levensenergie raak je kwijt, je voelt je leeg, eenzaam, afgesneden en krijgt het gevoel de werkelijke verbinding met jezelf kwijt te zijn. Je bent onvoldoende in contact met je eigen gevoelens en behoeftes en kunt geen invulling geven aan jouw eigen behoeftes. Je weet niet meer jij energie van krijgt en blij van wordt en kunt te veel op anderen op de ander gaan leunen.
Omdat je geen gezond voorbeeld hebt gehad in het begin van je leven en je niet weet wat eigenlijk emotioneel gezond leven en liefhebben is, blijf je onbewust de ongezonde patronen en de overlevingspatronen herhalen in je leven en relaties. In liefdesrelaties kan dit leiden tot allerlei ongezonde en complexe relatiepatronen en dynamieken zoals bijvoorbeeld te veel afhankelijkheid, afstand nemen, je terug trekken, “straffen” als vorm van manipulatie of niet kunnen loslaten als dat wel beter en gezonder is.
Ook op andere levensgebieden zoals je werk, kan dit leiden tot grote problemen zoals b.v. overspannenheid, burn-out en (autoriteits)conflicten die je niet opgelost krijgt.
Wanneer de emotionele basis in jezelf onvoldoende stabiel is (door het gezin waar je uit komt) heb je voortdurend een gevoel te moeten “overleven” in plaats van ontspannen te leven.
Het is mogelijk die emotionele basis in jezelf te verstevigen en te helen. Lees hier wat ik als Coach en Therapeute voor jou zou kunnen betekenen.